Bí quyết dễ nhớ nguyên tắc khấu trừ thuế GTGT
Trong quy định của pháp luật ghi rất chi tiết
về các nguyên tắc khấu trừ thuế, đôi khi chúng ta cảm thấy thực sự khó khăn đề
ghi nhớ những nguyên tắc này vì nó khá dài và chi tiết. Edubelife xin chia sẻ
bí quyết để dễ dàng ghi nhớ về vấn đề này.
Có 2 nguyên tắc dưới đây :
Nguyên tắc 1: Thuế GTGT đầu vào của hàng hóa, dịch vụ sử dụng
cho sản xuất, kinh doanh hàng hóa, dịch vụ chịu thuế GTGT được khấu trừ toàn bộ,
kể cả hàng hoá dịch vụ được sản xuất hay mua vào mà doanh nghiệp sử dụng để
khuyến mại, quảng cáo dưới các hình thức phục vụ cho SXKD hàng hoá, dịch vụ chịu
thuế GTGT, và thuế GTGT đầu vào không được bồi thường của hàng hoá chịu thuế
GTGT bị tổn thất.
Thuế GTGT đầu vào của hàng hóa, dịch vụ (kể cả
tài sản cố định) sử dụng đồng thời cho sản xuất, kinh doanh hàng hóa, dịch vụ
chịu thuế và không chịu thuế GTGT thì chỉ được khấu trừ số thuế GTGT đầu vào của
hàng hóa, dịch vụ dùng cho sản xuất, kinh doanh hàng hóa, dịch vụ chịu thuế
GTGT. Cơ sở kinh doanh phải hạch toán riêng thuế GTGT đầu vào được khấu trừ và
không được khấu trừ; trường hợp không hạch toán riêng được thì thuế đầu vào được
khấu trừ tính theo tỷ lệ (%) giữa doanh thu chịu thuế GTGT, doanh thu không phải
kê khai, tính nộp thuế GTGT so với tổng doanh thu của hàng hóa, dịch vụ bán ra
bao gồm cả doanh thu không phải kê khai, tính nộp thuế không hạch toán riêng được.
Cơ sở kinh
doanh hàng hóa, dịch vụ chịu thuế và không chịu thuế GTGT hàng tháng/quý tạm
phân bổ số thuế GTGT của hàng hóa, dịch vụ, tài sản cố định mua vào được khấu
trừ trong tháng/quý, cuối năm cơ sở kinh doanh thực hiện tính phân bổ số thuế
GTGT đầu vào được khấu trừ của năm để kê khai điều chỉnh thuế GTGT đầu vào đã tạm
phân bổ khấu trừ theo tháng/quý.
Số thuế GTGT
đầu vào không được khấu trừ, cơ sở kinh doanh được hạch toán vào chi phí để
tính thuế thu nhập doanh nghiệp hoặc tính vào nguyên giá của tài sản cố định,
trừ số thuế GTGT của hàng
hoá, dịch vụ mua vào từng lần có giá trị từ hai mươi triệu đồng
trở lên không có chứng từ thanh toán không dùng tiền mặt.
Một số trường hợp cụ thể về vận dụng nguyên tắc
1 như sau:
- Trường hợp
hàng hoá có hao hụt tự nhiên do tính chất lý hoá trong quá trình vận chuyển,
bơm rót như xăng, dầu… thì được kê khai, khấu trừ số thuế GTGT đầu vào của số
lượng hàng hoá thực tế hao hụt tự nhiên không vượt quá định mức hao hụt theo
quy định. Số thuế GTGT đầu vào của số lượng hàng hoá hao hụt vượt định mức
không được khấu trừ, hoàn thuế.
- Thuế GTGT
đầu vào của hàng hoá, dịch vụ hình thành tài sản cố định là nhà ăn ca, nhà nghỉ
giữa ca, phòng thay quần áo, nhà để xe, nhà vệ sinh, bể nước phục vụ cho người
lao động trong khu vực sản xuất, kinh doanh và nhà ở, trạm y tế cho công nhân
làm việc trong các khu công nghiệp được khấu trừ toàn bộ.
- Trường hợp
nhà ở cho công nhân làm việc trong các khu công nghiệp do cơ sở kinh doanh đi
thuê thực hiện theo quy định của pháp luật về tiêu chuẩn thiết kế và giá cho
thuê nhà ở công nhân khu công nghiệp thì thuế GTGT đối với khoản tiền thuê nhà
trong trường hợp này được khấu trừ theo quy định. Trường hợp cơ sở kinh doanh
xây dựng hoặc mua nhà ở ngoài khu công nghiệp phục vụ cho công nhân làm việc
trong các khu công nghiệp, nhà xây dựng hoặc nhà mua thực hiện theo quy định của
pháp luật về tiêu chuẩn thiết kế nhà ở công nhân khu công nghiệp thì thuế GTGT
của nhà xây dựng, nhà mua phục vụ cho công nhân được khấu trừ toàn bộ.
- Trường hợp
cơ sở kinh doanh có các chuyên gia nước ngoài sang Việt Nam công tác, giữ các
chức vụ quản lý tại Việt Nam, hưởng lương tại Việt Nam theo hợp đồng lao động
ký với cơ sở kinh doanh tại Việt Nam thì cơ sở kinh doanh không được khấu trừ thuế GTGT của khoản tiền thuê nhà cho các chuyên gia nước ngoài này.
- Trường hợp các chuyên gia nước ngoài vẫn là nhân viên của doanh nghiệp ở
nước ngoài, chịu sự điều động của doanh nghiệp ở nước ngoài, được doanh nghiệp ở
nước ngoài trả lương và hưởng các chế độ của doanh nghiệp ở nước ngoài trong thời
gian sang Việt Nam công tác, giữa doanh nghiệp ở nước ngoài và cơ sở kinh doanh
tại Việt Nam có hợp đồng bằng văn bản nêu rõ doanh nghiệp tại Việt Nam phải chịu
các chi phí về chỗ ở cho các chuyên gia nước ngoài trong thời gian công tác ở
Việt Nam thì thuế GTGT của khoản tiền thuê nhà cho các chuyên gia nước ngoài
làm việc tại Việt Nam do cơ sở kinh doanh tại Việt Nam chi trả được khấu trừ.
- Đối với cơ
sở sản xuất kinh doanh tổ chức sản xuất khép kín, hạch toán tập trung có sử dụng
sản phẩm thuộc đối tượng không chịu thuế GTGT qua các khâu để sản xuất ra mặt
hàng chịu thuế GTGT thì số thuế GTGT đầu vào tại các khâu được khấu trừ toàn bộ.
- Đối với cơ sở sản xuất kinh doanh có dự án
đầu tư thực hiện đầu tư theo nhiều giai đoạn, bao gồm cả cơ sở sản xuất, kinh
doanh mới thành lập, có phương án sản xuất, kinh doanh tổ chức sản xuất khép
kín, hạch toán tập trung và sử dụng sản phẩm thuộc đối tượng không chịu thuế
GTGT để sản xuất ra mặt hàng chịu thuế GTGT nhưng trong giai đoạn đầu tư xây dựng
cơ bản có cung cấp hàng hóa, dịch vụ không chịu thuế GTGT thì số thuế GTGT đầu
vào trong giai đoạn đầu tư để hình thành tài sản cố định được khấu trừ toàn bộ.
Cơ sở kinh doanh phải hạch toán riêng số thuế GTGT đầu vào không sử dụng cho đầu
tư tài sản cố định phục vụ cho hoạt động sản xuất kinh doanh hàng hoá, dịch vụ
không chịu thuế GTGT để kê khai khấu trừ theo tỷ lệ (%) giữa doanh số chịu thuế
GTGT so với tổng doanh số hàng hoá, dịch vụ bán ra. Đối với cơ sở kinh doanh có
dự án đầu tư để tiếp tục sản xuất, chế biến và có văn bản cam kết tiếp tục sản
xuất sản phẩm chịu thuế GTGT thì được kê khai, khấu trừ thuế GTGT ngay từ giai
đoạn đầu tư xây dựng cơ bản. Đối với thuế GTGT đầu vào phát sinh trong giai đoạn
đầu tư XDCB, doanh nghiệp đã kê khai, khấu trừ, hoàn thuế nhưng sau đó xác định
không đủ điều kiện, khấu trừ, hoàn thuế thì doanh nghiệp phải kê khai, điều chỉnh
nộp lại tiền thuế GTGT đã khấu trừ, hoàn thuế. Trường hợp doanh nghiệp không thực
hiện điều chỉnh, qua thanh tra, kiểm tra cơ quan thuế phát hiện ra thì cơ quan
thuế sẽ thực hiện truy thu, truy hoàn và xử phạt theo quy định. Doanh nghiệp phải
hoàn toàn chịu trách nhiệm trước pháp luật về các nội dung đã báo cáo, cam kết
giải trình với cơ quan thuế liên quan đến việc khấu trừ, hoàn thuế.
- Trường hợp cơ sở có bán hàng hóa là sản phẩm
nông, lâm, thuỷ hải sản chưa qua chế biến hoặc mới qua sơ chế thông thường thuộc
đối tượng không chịu thuế GTGT thì số thuế GTGT của hàng hóa, dịch vụ mua vào
được tính khấu trừ theo tỷ lệ (%) doanh số hàng hóa, dịch vụ chịu thuế GTGT so
với tổng doanh số của hàng hóa, dịch vụ bán ra.
- Đối với cơ
sở sản xuất kinh doanh có dự án đầu tư, bao gồm cả cơ sở sản xuất, kinh doanh mới
thành lập, vừa đầu tư vào sản xuất kinh doanh hàng hóa, dịch vụ không chịu thuế
GTGT, vừa đầu tư vào sản xuất kinh doanh hàng hóa, dịch vụ chịu thuế GTGT thì số
thuế GTGT đầu vào của tài sản cố định trong giai đoạn đầu tư xây dựng cơ bản được
tạm khấu trừ theo tỷ lệ (%) giữa doanh thu của hàng hóa, dịch vụ chịu thuế GTGT
so với tổng doanh thu của hàng hoá, dịch vụ bán ra theo phương án sản xuất,
kinh doanh của cơ sở kinh doanh. Số thuế tạm khấu trừ được điều chỉnh theo tỷ lệ
(%) giữa doanh thu của hàng hóa, dịch vụ chịu thuế GTGT so với tổng doanh thu của
hàng hoá, dịch vụ bán ra trong ba năm kể từ năm đầu tiên có doanh thu.
- Thuế GTGT đầu vào của hàng hoá (kể cả hàng hoá mua ngoài hoặc hàng hoá do
doanh nghiệp tự sản xuất) mà doanh nghiệp sử dụng để cho, biếu, tặng, khuyến mại,
quảng cáo dưới các hình thức, phục vụ cho sản xuất kinh doanh hàng hoá, dịch vụ
chịu thuế GTGT thì được khấu trừ.
- Số thuế GTGT đã nộp theo Quyết định ấn định
thuế của cơ quan hải quan được khấu trừ toàn bộ, trừ trường hợp cơ quan hải
quan xử phạt về gian lận, trốn thuế.
- Văn phòng Tổng công ty, tập đoàn không trực
tiếp hoạt động kinh doanh và các đơn vị hành chính sự nghiệp trực thuộc như: Bệnh
viện, Trạm xá, Nhà nghỉ điều dưỡng, Viện, Trường đào tạo... không phải là người
nộp thuế GTGT thì không được khấu trừ hay hoàn thuế GTGT đầu vào của hàng hoá,
dịch vụ mua vào phục vụ cho hoạt động của các đơn vị này.
- Thuế GTGT đầu vào của hàng hoá, dịch vụ sử
dụng cho các hoạt động cung cấp hàng hoá, dịch vụ không kê khai, tính nộp thuế
GTGT hướng dẫn tại Điều 5 Thông tư 219/2013/TT-BTC (trừ khoản 2, khoản 3 Điều
5) được khấu trừ toàn bộ.
- Cơ sở kinh doanh được kê khai, khấu trừ thuế
GTGT của hàng hoá, dịch vụ mua vào dưới hình thức uỷ quyền cho tổ chức, cá nhân
khác mà hoá đơn mang tên tổ chức, cá nhân được uỷ quyền bao gồm các trường hợp
sau đây:
+ Doanh nghiệp bảo hiểm ủy quyền cho người
tham gia bảo hiểm sửa chữa tài sản; chi phí sửa chữa tài sản cùng các vật tư,
phụ tùng thay thế có hóa đơn GTGT ghi tên người tham gia bảo hiểm, doanh nghiệp
bảo hiểm thực hiện thanh toán cho người tham gia bảo hiểm phí bảo hiểm tương ứng
theo hợp đồng bảo hiểm thì doanh nghiệp bảo hiểm được kê khai khấu trừ thuế
GTGT tương ứng với phần bồi thường bảo hiểm thanh toán theo hóa đơn GTGT đứng
tên người tham gia bảo hiểm; trường hợp phần bồi thường bảo hiểm do doanh nghiệp
bảo hiểm thanh toán cho người tham gia bảo hiểm có giá trị từ 20 triệu đồng trở
lên thì phải thực hiện thanh toán qua ngân hàng.
+ Trước khi thành lập doanh nghiệp, các sáng
lập viên có văn bản ủy quyền cho tổ chức, cá nhân thực hiện chi hộ một số khoản
chi phí liên quan đến việc thành lập doanh nghiệp, mua sắm hàng hóa, vật tư thì
doanh nghiệp được kê khai, khấu trừ thuế GTGT đầu vào theo hóa đơn GTGT đứng
tên tổ chức, cá nhân được ủy quyền và phải thực hiện thanh toán cho tổ chức, cá
nhân được ủy quyền qua ngân hàng đối với những hóa đơn có giá trị từ hai mươi
triệu đồng trở lên.
- Trường
hợp cá nhân, tổ chức không kinh doanh có góp vốn bằng tài sản vào công ty trách
nhiệm hữu hạn, công ty cổ phần thì chứng từ đối với tài sản góp vốn là biên bản
chứng nhận góp vốn, biên bản giao nhận tài sản. Trường hợp tài sản góp vốn là
tài sản mới mua, chưa sử dụng, có hoá đơn hợp pháp được hội đồng giao nhận vốn
góp chấp nhận thì trị giá vốn góp được xác định theo trị giá ghi trên hoá đơn
bao gồm cả thuế GTGT; Bên nhận vốn góp được kê khai khấu trừ thuế GTGT ghi trên
hoá đơn mua tài sản của bên góp vốn.
- Cơ sở kinh
doanh nộp thuế giá trị gia tăng theo phương pháp tính trực tiếp trên giá trị
gia tăng khi chuyển sang nộp thuế theo phương pháp khấu trừ thuế được khấu trừ
thuế giá trị gia tăng của hàng hoá, dịch vụ mua vào phát sinh kể từ kỳ đầu tiên
kê khai, nộp thuế theo phương pháp khấu trừ thuế.
- Cơ sở kinh
doanh nộp thuế giá trị gia tăng theo phương pháp khấu trừ thuế khi chuyển sang
nộp thuế theo phương pháp tính trực tiếp trên giá trị gia tăng được tính số thuế
giá trị gia tăng của hàng hoá, dịch vụ mua vào phát sinh trong thời gian nộp
thuế theo phương pháp khấu trừ thuế mà chưa khấu trừ hết vào chi phí được trừ
khi xác định thu nhập chịu thuế thu nhập doanh nghiệp, trừ số thuế giá trị gia
tăng của hàng hoá, dịch vụ mua vào phát sinh trong thời gian nộp thuế theo
phương pháp khấu trừ thuế được hoàn theo hướng dẫn tại Điều 18 Thông tư 219/2013/TT-BTC và theo quy định của văn bản
quy phạm pháp luật có hiệu lực trước ngày Thông tư 219/2013/TT-BTC có hiệu lực thi hành.
- Cơ sở kinh
doanh không được tính khấu trừ thuế GTGT
đầu vào đối với trường hợp:
(1) Hoá đơn
GTGT sử dụng không đúng quy định của pháp luật như: hóa đơn GTGT không ghi thuế
GTGT (trừ trường hợp đặc thù được dùng hoá đơn GTGT ghi giá thanh toán là giá
đã có thuế GTGT)
(2) Hoá đơn
không ghi hoặc ghi không đúng một trong các chỉ tiêu như tên, địa chỉ, mã số
thuế của người bán nên không xác định được người bán
(3) Hoá đơn
không ghi hoặc ghi không đúng một trong các chỉ tiêu như tên, địa chỉ, mã số
thuế của người mua nên không xác định được người mua (trừ trường hợp uỷ quyền
cho tổ chức, cá nhân khác mà hoá đơn mang tên tổ chức, cá nhân được uỷ quyền)
(4) Hóa đơn,
chứng từ nộp thuế GTGT giả, hóa đơn bị tẩy xóa, hóa đơn khống (không có hàng
hóa, dịch vụ kèm theo)
(5) Hóa đơn
ghi giá trị không đúng giá trị thực tế của hàng hóa, dịch vụ mua, bán hoặc trao
đổi.
Nguyên tắc 2: Thuế GTGT đầu
vào phát sinh trong kỳ nào được kê khai, khấu trừ khi xác định số thuế phải nộp
của kỳ đó, không phân biệt đã xuất dùng hay còn để trong kho.
Trường hợp
cơ sở kinh doanh phát hiện số thuế GTGT đầu vào khi kê khai, khấu trừ bị sai
sót thì được kê khai, khấu trừ bổ sung trước khi cơ quan thuế, cơ quan có thẩm
quyền công bố quyết định kiểm tra thuế, thanh tra thuế tại trụ sở người nộp thuế.
Xem thêm: Hướng dẫn hoàn thuế GTGT các trường hợp cụ thể